به نقل از «عصر ایران»

چرا مرکز آموزش عالی میراث‌فرهنگی سقوط کرد؟

تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۸۵۰۱۳

یک کارشناس مرمت معتقد است: اساتیدی که تنها با رانت هیأت علمی شده بودند و از همان ابتدا به دنبال ادغام و استخدام در دانشگاه‌های سراسری بودند، مرکز آموزش عالی را رو به سقوط بردند و به همین اندازه سازمان میراث‌فرهنگی از بدنه کارشناسی بی‌بهره شد.

امین محمودزاده مدرس دانشگاه در رشته مرمت که فارغ‌التحصیل مرکز آموزش عالی میراث‌فرهنگی است، درباره ماهیت این مرکز به ایسنا گفت: مرکز آموزش میراث از نظر سطح آموزش از تمامی دانشگاها و گروه‌های مرمت بالاتر بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به طوری‌که فارغ‌التحصیلان کارشناسی مرمت بنای این مرکز را در کارشناسی ارشد از دیگر دانشجویان جدا می‌کردند، چون اساتید مرکز از نظر تجربه و علم، برترین‌های کشور بودند. در واقع مرکز آموزش شروعی بود برای پیاده‌سازی تجربیات بومی و ادغام آن با تجربیات جهانی که از هر نظر بهترین اتفاق بود.

او اضافه کرد: با وجود این‌که دوره اول همه بورسیه سازمان میراث‌فرهنگی بودند اما هیچ کدام به صورت بورس استخدام نشدند و تمام کسانی که جذب سازمان یا پژوهشکده میراث‌فرهنگی شدند یا در آزمون استخدامی کشوری شرکت کردند و یا با توصیه‌نامه (رانتی‌که به اعضای سازمان در آن زمان داده شده بود که همین موجبات ایجاد مافیا و گروه‌ها و دسته‌ها در آینده شد) جذب پژوهشکده شدند. در دوران ابتدایی تمامی بدنه میراث‌فرهنگی از فارغ التحصیلان مرکز بودند اما بعد از آن تنها در بخش مشاوره و قراردادهای کوتاه‌مدت از دانش‌آموختگان مرکز استفاده شد و آن‌ها مجبور شدند جذب بخش خصوصی و یا دانشگاهی شوند و به همین دلیل سازمان میراث‌فرهنگی که زمانی بهترین‌ها و آشناترین به امور مرمت را جذب می‌کرد، آهسته آهسته خالی از بدنه کارشناسی خبره شد .

این سازمان مملو شد از کارشناسان استخدامی که تنها از سد بخش عمومی گذشته بودند و هیچ آشنایی با مرمت و سازمان نداشتند و ادارات کل هم برای جذب آن‌ها اجبار داشتند.

با فوت دکتر شیرازی، مرکز آموزش رو به افول گذاشت. همچنین جذب اساتیدی که تنها با رانت هیأت علمی شده بودند و از همان ابتدا به دنبال ادغام و استخدام در دانشگاه‌های سراسری بودند مرکز را رو به سقوط برد و به همین اندازه سازمان از بدنه کارشناسی بی‌بهره شد.

محمودزاده در ادامه بیان کرد: تقریبا تمامی اعضای هیأت علمی مرکز آموزش عالی میراث‌فرهنگی در رشته‌هایی مانند موزه‌داری و یا مرمت، افرادی بودند که تحصیلات این رشته‌ها را نداشتند. همین موضوع موجب ایجاد مافیایی شد که اجازه حضور و نفوذ فارغ التحصیلان مرمت و موزه را به بدنه میراث‌فرهنگی نمی‌داد و این اتفاق حتی در سازمان نظام مهندسی و جاهای دیگر هم رخ می‌داد.

به عنوان مثال هنوز به دلیل عدم حمایت همین کادر (نظام مهندسی) به ویژه معمار، مرمت نتوانسته نهاد مستقلی برای خود ایجاد کنند و سازمان میراث‌فرهنگی هنوز اجباری در استفاده از مرمت و موزه‌دار در پست‌های مرتبط ندارد. این موضوع موجب بی‌فایده شدن رشته مرمت و موزه چه در درون و چه در بیرون وزارت خانه میراث‌فرهنگی شده است. در واقع بی اثر کردن یک رشته دانشگاهی چه در درون و چه در بیرون وزارتخانه، توسط مافیایی از مرکز آموزش عالی میراث‌فرهنگی شروع شد.

این کارشناس مرمت اظهار کرد: رشته کارشناسی و کارشناسی‌ارشد در حیطه میراث‌فرهنگی به ویژه مرمت و موزه در بسیاری از دانشگاه‌ها ایجاد شده اما لازمه یک دانش‌آموخته در رشته‌ای مانند مرمت و موزه برای فعالیت در عرصه‌های حرفه‌ای و عملی، تجربه و اتصال به اساتیدی است که در عرصه علم و عمل فعالیت داشته باشند، چراکه برای حفاظت از یک داشته میراث‌فرهنگی جای خطایی وجود ندارد و یک اشتباه موجب نابودی آن داشته فرهنگی ـ ملتی می‌شود.

بر این اساس باید درصد خطا را به پایین‌ترین حد رسانید. همچنین دور بودن ذهنیت فارغ‌التحصیلان از امکانات و داشته‌های وزارتخانه میراث‌فرهنگی موجب بی‌اثر شدن تمامی دروس در دانشگاه‌ها شده است.

در مرکز آموزش عالی میراث‌فرهنگی فارغ‌التحصیلان مستقیم به بدنه سازمان میراث‌فرهنگی متصل بودند و در طول تحصیل تجربیاتی کسب می‌کردند و می‌کردیم که شاید حاصل ده‌ها سال سعی وخطا بوده است.

او که با احیای مرکز آموزش عالی موافق است، گفت: احیای این مرکز باید با قابلیت‌های جدید انجام شود، این مرکز قابلیت پرورش و نوسازی کادر استادکاران مرمتی، کارمندان و کارشناسان موزه، مرمت و دیگر عرصه‌های میراث‌فرهنگی در سراسر کشور را دارد که به واسطه عدم جذب صحیح بدون اطلاع از قوانین و تکنیک ها وارد وزارت خانه شدند و بزرگ‌ترین عامل آسیب به داشته‌های میراث فرهنگی ایران شده‌اند و لزوم آموزش در حین خدمت آن‌ها فراموش شده است.

باید از ترکیب کادر مجرب دانشگاهی غیرِ میراثی و نیروهای باتجربه وزارتخانه استفاده کرد تا این تعامل موجب غنی شدن هر دو سمت شود و باعث ایجاد رانت نشود.

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی فارغ التحصیلان مرمت و موزه دانشگاه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۸۵۰۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ماجرای شیوع قارچ و جلبک در تخت جمشید چیست؟

به گزارش تابناک به نقل از تسنیم ، علیرضا عسکری چاوردی با اشاره به انتشار اخباری در فضای‌مجازی با عنوان «تخت‌جمشید را قارچ گرفت» گفت: گل‌سنگ‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب‌رسان در بنا‌های تاریخی به ویژه آثار سنگی محسوب می‌شوند که این معضل در ایران کمتر و در بنا‌های سنگی کشور‌های اروپایی به ویژه کشور ایتالیا بسیار بیشتر است. 

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان این که گل‌سنگ‌ها انواع بسیار زیادی دارد، تصریح کرد: براساس نظر متخصصان بیولوژیست، گل‌سنگ از یک موجود زنده تشکیل شده از اجماع بسیار نزدیک قارچ‌ها و جلبک‌هاست، در این هم زیستی جلبک‌ها از طریق عمل فتوسنتز، مواد آلی تولید کرده که به مصرف قارچ‌ها می‌رسد و از سوی دیگر قارچ‌ها با ترشح اسید سبب انحلال مواد معدنی سنگ می‌شوند که به مصرف جلبک‌ها می‌رسد. 

عسکری ادامه داد: البته تمامی متخصصان با این نظریه هم عقیده نیستند، اما تمامی متخصصان اعم از حوزه میراث فرهنگی و بیولوژیست‌ها بر این باورند که رشد گل سنگ‌ها می‌تواند به سنگ آسیب وارد کند. 

وی با اشاره به اینکه با توجه به تنوع گل سنگ ها، تا کنون یک درمان قطعی و واحد برای آن ارائه نشده است، افزود: کشور‌های مختلف راه حل‌های متفاوتی را برای پاکسازی آن‌ها پیشنهاد می‌کنند هر چند استفاده از بعضی از روش‌های مناسب بوده است، اما انتقاد‌هایی هم درباره آن‌ها وجود دارد. 

مدیر پایگاه پژوهشی میراث جهانی تخت جمشید تصریح کرد: در گذشته مرمتگران تجربی با آب و برس اقدام به پاکسازی گلسنگ‎ها می‌کردند که این روش راحت‌ترین روش است، اما معایب زیادی دارد که عبارت است از انتشار گل سنگ‌ها، از بین نرفتن لیف گل‌سنگ‌ها و به وجود آمدن انواع جدیدی از گل سنگ‌ها که از شروع کار بنیاد پژوهشی پارسه- پاسارگاد روش پاکسازی با روش شستشو و برس در تخت جمشید منسوخ شد. 

عسکری با بیان اینکه پایگاه تخت جمشید از ۱۷ سال پیش تا کنون مطالعات بسیار گسترده‌ای در خصوص نوع و روش‌های پاکسازی گل سنگ‌ها آغار کرده است و این مطالعات با همکاری مراکز بین المللی و مراکر تخصصی ایرانی همچنان در حال انجام است. 

وی با تاکید بر اینکه می‌توان گفت تخت جمشید نخستین سایت ایرانی است که گل سنگ‌ها مورد بررسی‌های تخصصی قرار گرفتند و نخستین مکانی است که با گل سنگ‌ها به صورت علمی برخورد شده و مقدار زیادی از این عوامل آسیب رسان از سطح آثارسنگی زدوده شده است، تصریح کرد: در سال ۱۳۹۰ تنها بخشی به عنوان آزمایش توسط هیات مرمت و باستان‌شناسی ایرانی- ایتالیایی انجام شد و در این پروژه کارشناسان ایرانی و کارشناسانی از دانشگاه بلونیا، موسسه ایزیائو و ایکروم فعالیت داشتند. پس از اینکه نتایج استفاده از یک نوع مواد گلسنگ‌زدا مثبت تشخیص داده شد در سال ۱۳۹۸ کاخ شورا و کاخ تچر توسط مرمتگران بدون مرز و با همکاری نزدیک کارشناسان ایرانی گل سنگ‌ها پاکسازی و آثار سنگی مرمت شد. 

مدیر پایگاه پژوهشی میراث جهانی تخت جمشید گفت: هیأت باستان‌شناسی و مرمت ایرانی - ایتالیایی آزمایش‌هایی روی یکی از دیواره‌های بدون نقش در تخت جمشید انجام دادند تا پس از چند سال دوباره مورد بررسی قرار گیرد. نکته حائز اهمیت اینکه پاکسازی گل‌سنگ‌ها و رویش آن‌ها بسیار پیچیده است و برای دیدن نتایج منتج از پاکسازی‌ها نیاز به یک دوره چندساله است. 

عسکری گفت: به عنوان نمونه ممکن است مواد گلسنگ‌زدا در ایتالیا مفید تشخیص داده شده باشد، اما در ایران با توجه به نوع گل‌سنگ و جنس‌سنگ و شرایط آب و هوایی مناسب نباشد؛ بنابراین نمی‌توان بدون انجام مطالعات مستمر و تخصصی دارویی را استفاده کرد. از این رو کارشناسان و مدیریت تخت‌جمشید استفاده از هر گونه مواد گلسنگ‌زدا را با توجه به سوابق مفید آن در تخت جمشید تجویز و استفاده می‌کنند. 

وی با اشاره به اینکه معمولا پاکسازی گل سنگ‌ها باید همزمان با اقدامات حفاظتی و مرمتی انجام شود، تاکید کرد: ضروری است برای پاکسازی هر بخش، یک کارگاه مرمتی تعریف شود تا پس از پاکسازی گل سنگ‌ها، اقدامات حفاظتی و مرمتی انجام شود، در غیر انصورت پاکسازی‌ها ممکن است نه تنها مثبت نباشد بلکه برای آثار تاریخی زیان بار هم باشد. 

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید افزود: مجموعه تخت جمشید طی برنامه‌های از پیش تعیین شده اقداماتی را در راستای پاکسازی گل‌سنگ‌ها و حفاظت و مرمت آن مد نظر دارد. هم اکنون یک کارگاه فعال در کاخ آپادانا مشغول عملیات پاکسازی گل سنگ‌هاست. کارگاه پلکان شمالی کاخ آپادانا نیز زودی ایجاد خواهد شد است و نکته حائز اهمیت اینکه برای پاکسازی پلکان شمالی کاخ آپادانا متخصصان ایرانی و خارجی با مرمتگران تخت جمشید همکاری خواهند داشت و یا اینکه به عنوان مشاور همکاری می‌کنند. 

وی در ادامه در خصوص موضوع قارچ‌ها گفت: در واقع قارچ‌ها موجودات هتروتروفیک یوکاریوتی هستند که با دیواره سلولی سخت خود که از ماده کیتین ساخته شده شناخته می‌شوند. در میراث جهانی تخت جمشید نمونه‌هایی از قارچ‌های مرستماتیک میکروسکوپی و مخمری سیاه دیده می‌شود و در واقع ایجاد رابطه همزیستی بین قارچ و حداقل یک میکرو ارگانیسم فتوسنتز کننده، منجر به شکل گیری گلسنگ می‌شود. 

عسکری ادامه داد: گل سنگ‌ها در سراسر سطح خشکی جهان پراکندگی دارند به طوری که حدود هشت درصد سطح خشکی‌ها با گلسنگ پوشیده شده است و گفته می‌شود قدیمی‌ترین فسیل آن‌ها حدود ۶۰۰ میلیون سال قدمت دارد. 

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان اینکه وجود گلسنگ‌ها و قارچ‌ها بر روی آثار سنگی موضوع تازه و عجیبی نیست، افزود: قاعدتاً هرجا سنگ باشد، احتمال حضور گلسنگ هم هست. این مسئله در طول تاریخ حفاظت و مرمت مجموعه تخت جمشید مورد نظر بوده و تحقیقاتی بر روی آن اعمال شده و همچنین اقدامات عملی و موثری هم انجام شده است.

به گفته عسکری با توجه به سطح وسیع آثار سنگی در محوطه تخت جمشید و حساسیت موضوع برخورد با عوامل بیولوژیک، نمی‌توان یک فرمول کلی را بسط داد و اقدام کرد و تا به حال در کارگاه‌های مرمت و پروژه‌های انجام شده، به صورت موردی گل‌سنگ‌ها از سطح آثار حذف شده‌اند. 

وی، به مدیریت بحران محوطه میراث‌جهانی تخت جمشید در بخش گلسنگ‌ها نیز اشاره و تصریح کرد: از سال ۸۲ مطالعات میدانی بر روی نقش برجسته‌هایی که درگیر تهدید طبیعی گلسنگ بوده اند، بطور ویژه آغاز شد. بنا بر این مطالعات میدانی که تا کنون بنا بر اظهارات کارشناس گلسنگ بیش از ۱۰۰ گونه گل سنگ در محوطه شناسایی شده است که پیش‌تر اخبار این پروژه تحقیقاتی از سوی پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید، منتشر شده بود. 

مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت جمشید بیان کرد: در امر پاکسازی و برطرف کردن گل‌سنگ‌ها، به عنوان نمونه موردی، در بخشی از دیواره شمالی صفه اقداماتی برای مهار گل سنگ به روش نوین اجرا شد و در اقدام حفاظتی فوق که به عنوان پایلوت انجام شد، شیوه شوک حرارتی از سوی کارشناسان پایگاه مورد استفاده قرار گرفت که این روش همچنان مورد توجه است. 

وی با بیان این که روش نوین شوک حرارتی مزایایی همچون متلاشی کردن ریسه‌های گل سنگ بصورت عمقی‌تر داشته و عیب آن بحث زمان استفاده از این روش است که تنها در دو ماه گرم سال (بازه زمانی پانزدهم تیر تا پانزدهم مرداد) قابلیت اجرایی دارد، تصریح کرد: این روش در حال حاضر با توجه به تحقیقات پژوهشی انجام شده، جایگزین مناسب گل سنگ‌زدایی به روش محلول‌های شیمیایی بوده که آسیب کمتری بر روی آثار خواهد داشت. 

عسکری با بیان اینکه طی دو سال اخیر پایش اقدامات گل سنگ‌زدایی با روش نوین مهار گلسنگ از سوی کارشناسان مرمت در محوطه انجام شده است، گفت: علی رغم مزایای روش مذکور، نمی‌توان این روش را قطعی‌ترین راه نجات نقوش و آثار در راستای ایمن ماندن از تخریب ناشی از گلسنگ دانست، به همین دلیل اهمیت انجام مطالعات پژوهشی، تکمیلی و تحلیلی حاصل از مطالعات قبلی برای دستیابی به روش‌های جدیدتر و اثرگذارتر در حال انجام است. 

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در ادامه با اشاره به اینکه پروژه گلسنگ‌زدایی از کاخ‌های تچر و کاخ شورا انجام شده و در تالار آپادانا نیز در روز‌های اخیر آغاز شده است، اظهار کرد: مستندسازی و مستندنگاری محل گل سنگ‌ها در تخت جمشید در حال انجام است و تا یک ماه دیگر رویداد دانش بنیان در راستای حل موضوع گل سنگ در تخت جمشید برگزار می‌شود. 

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه حفاظت و مرمت در مجموعه میراث جهانی تخت جمشید با رویکرد حفاظت و استحکام بخشی در کاخ‌های آپادانا، هدیش، تالار شورا، کاخ صد ستون و آرامگاه خشایارشا در حال انجام است و حفاظت برخی از نقش برجسته‌ها در اسفند ۱۴۰۲ به پایان رسیده است، افزود: در برنامه جامع حفاظتی تخت جمشید برنامه حفاظت پلکان شمالی کاخ آپادنا، تالار شورا، مرمت بنا‌های برزن جنوبی تخت جمشید و مرمت اشیای موز ه‌ای تخت جمشید در سال ۱۴۰۳ انجام می‌شود. در سال اخیر، موزه تخت جمشید ساماندهی و طرح توسعه آن آغاز می‌شود و دروازه پردیس پارسه مرمت و احیا می‌شود.